Sự ra đời của Gia Định báo – mốc son của báo chí Việt Nam

Gia Định báo là tờ báo chữ quốc ngữ (tiếng Việt) đầu tiên ở Nam Kỳ, cũng là đầu tiên của cả nước - tờ báo chữ Việt duy nhất tồn tại ở Sài Gòn trong giai đoạn đầu tiên này. Tòa soạn báo nằm trong bộ phận thông ngôn của Nha Nội chính (Direction de l’Intérieur) Nam Kỳ. Địa chỉ tại số 59-61 đường De La Grandière (góc đường Đồng Khởi - Lý Tự Trọng ngày nay). Số đầu tiên ra mắt bạn đọc ngày 15/4/1865.

Gia Định báo phát hành trong phạm vi vùng chiếm đóng của thực dân Pháp lúc đó là 3 tỉnh miền Đông Nam Bộ. Gia Định báo có khổ 25x32cm và giá 0,97 đồng/tờ. Thời gian đầu, báo ra mỗi tháng 1 kỳ vào ngày 15 hàng tháng. Báo ra mỗi tháng 2 kỳ, rồi mỗi tuần 1 kỳ, tuy nhiên ngày ra báo của Gia Định báo không cố định, khi thì Thứ Ba, Thứ Tư, lúc lại Thứ Bảy. Số trang của Gia Định báo cũng không cố định, khi thì 4 trang, lúc 12 trang.

Nội dung chính của Gia Định báo ban đầu gồm 2 phần: công vụ và tạp vụ. Phần công vụ chuyên về các vấn đề chính trị, pháp lý, công quyền, đăng các công văn, nghị định, thông tư, đạo dụ của chính quyền thực dân; còn phần tạp vụ gồm các tin tức địa phương trên các lĩnh vực: kinh tế, tôn giáo, văn hóa – xã hội.

Sau khi Trương Vĩnh Ký làm giám đốc, Gia Định báo được thêm các phần khảo cứu, nghị luận, gồm các bài dịch thuật, sưu tầm, khảo cứu, sáng tác thơ, văn, lịch sử, truyện cổ tích… Ông đề ra ba mục đích cho tờ báo: Truyền bá chữ quốc ngữ, cổ động tân học và khuyến học trong dân. Từ đó, báo không chỉ làm một tờ công báo đơn thuần nữa.

Một phần trang công báo Bulletin Officiel de la Cochinchine Française, số thứ tự 189 năm 1869, đăng Quyết định cử ông Trương Vĩnh Ký phụ trách ban biên tập Gia Định Báo. Ảnh: Phan Đăng Thanh.
 

Gia Định báo là một trong những tờ báo tồn tại lâu đời nhất (trên 44 năm) ở Việt Nam, trong thời gian nửa cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Nghị định ngày 21/9/1909 của Thống đốc Nam Kỳ Gourbeil ấn định ngày chính thức đình bản của tờ Gia Định báo là 1/1/1910. Từ lúc ra đời cho đến khi đình bản, những người lần lượt được giao điều khiển Gia Định báo có thể tạm kể như: Ernest Potteaux (1865-1869), Trương Vĩnh Ký (1869-1872 hay 1873), J. Bonet (1872 hay 1873-1881), Trương Minh Ký (1881-1897), Nguyễn Văn Giàu (1897-1908), Diệp Văn Cương (1908-1909)…

Những mẩu quảng cáo thời kỳ đầu tiên trên tờ Gia Định báo
 

Gia Định báo đã mở đường và đặt nền móng cho sự phát triển báo chí Việt ngữ ở nước ta, góp phần phổ biến kiến thức, nâng cao dân trí về nhiều lĩnh vực; đặc biệt với tư cách một tờ báo tiếng Việt đầu tiên, duy nhất lúc bấy giờ, Gia Định báo đã góp công to lớn trong việc truyền bá, hoàn thiện chữ quốc ngữ trong quá trình phát triển của văn học sử Việt Nam.

Gia Định báo – TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022: "Tờ báo chữ Quốc ngữ đầu tiên của Việt Nam" 

Chính bởi những giá trị đặc biệt đó của Gia Định báo, Trung tâm TOP Việt Nam - Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings đã quyết định đề cử Gia Định báo vào TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022: "Tờ báo chữ Quốc ngữ đầu tiên của Việt Nam". Đây là hành trình tìm kiếm và đề cử Top 100 Kỷ lục Việt Nam không thể thay thế được, từ đó góp phần quảng bá các giá trị đặc biệt của đất nước và con người Việt Nam nói chung cũng như các giá trị của từng địa phương nói riêng. 

Hành trình sẽ kéo dài đến cuối năm 2022 và kết thúc bằng sự kiện Hội ngộ Top Việt Nam lần thứ I, tại sự kiện này, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings, Trung tâm TOP Việt Nam sẽ trao chứng nhận Top 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022 đến các địa phương. 

Mọi thông tin xin gửi về:

Ban quản lý Hành trình tìm kiếm và quảng bá TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022.

Email: 

Ms Diệu Phi (Quản lý hành trình) - 0333108555 

Trung tâm Top Việt Nam - Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings